کارشناسان در بیست و پنجمین نشست انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی اعلام کردند

ICT در پیش‌نویس برنامه پنجم توسعه فراموش شد

سرویس خبر- احکام معطل مانده در برنامه چهارم توسعه در بخش فناوری ‌اطلاعات و ارتباطات در پیش‌نویس برنامه پنجم توسعه به دست فراموشی سپرده شده ‌است.

به گزارش عصر ارتباط، رویکردهای ICT در برنامه پنجم توسعه، بیشتر سیاست‌های واسطه‌ای فناوری اطلاعات را داراست و به رویکردهای راهبردی توجهی نشده است.

مدیر دفتر فناوری مرکز پژوهش‌های مجلس با تائید این مطالب در بیست و پنجمین نشست انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی که در خصوص بررسی فناوری اطلاعات در برنامه پنجم توسعه برگزار شده بود، گفت: برخلاف انتظار، نه تنها رویکردهای هدفمند و راهبردی چون دولت الکترونیکی، بانکداری و سلامت الکترونیکی در این لایحه مطرح نشده بلکه بسیاری از احکام اجرا نشده برنامه چهارم نیز رها شده‌ است.

رضا باقری اصل ادامه داد: این در حالی است که عدم تفکیک اهداف از برنامه‌ها و اقدامات و همچنین کلی‌گویی در برخی موارد، نبود زمان‌بندی دقیق در اجرای مرحله‌ای برنامه‌ها، کمرنگ بودن نقش بخش خصوصی و فقدان شاخص‌های قابل اندازه‌گیری و منابع لازم برای تحقیق از دیگر نقاط ضعفی است که در بخش ICT  برنامه پنجم توسعه نمایان و قابل انتقاد است.

او افزود: در برنامه پنجم توسعه که هنوز به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی نرسیده، پیش‌بینی شده است که ایران تا پایان مدت زمان اجرای کلی این برنامه، جایگاه دوم فناوری در منطقه را کسب کند و بتواند در طی چشم انداز بیست ساله مقام اول را از آن خود کند.

باقری اصل با بیان آخرین آمار ارائه شده در خصوص شاخص آمادگی الکترونیکی((EIU  کشورهای منطقه، ادامه داد: طبق این آمار در خاورمیانه که رتبه ایران از سال 2002 تا 2007 هیچ تغییری نیافته است، رژیم صهیونیستی همچنان در رتبه اول، امارات در رتبه دوم و ترکیه، اردن، عربستان و پاکستان در رتبه‌های بعدی این جدول قرار می‌گیرند که ایران همچنان در رتبه هفتم EIU مانده است.

او عمده‌ترین چالش‌های پیش روی کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را کم بودن میزان مشارکت بخش خصوصی از گردش مالی ICT و فقدان زیرساخت‌های لازم خواند و یادآور شد: با وجود سر دادن شعارهایی همچون شتاب در خصوصی‌سازی اما همچنان حضور بخش خصوصی در چرخه اصلی گردش مالی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ناچیز است.

باقری اصل در خصوص مهمترین دغدغه زیرساخت‌های IT ادامه داد: نبود مرجع واحد و جامع برای اطلاعات، فقدان رویه گردآوری و به روز رسانی اطلاعات و خلاء پایگاه داده‌های ملی در دولت، از جمله نکاتی است که همچنان با آن روبه‌رو هستیم و سازمان آمار ایران هنوز اطلاعات قابل استنادی ندارد.

قانون زوری نمی‌خواهیم

همچنین در بخش دیگری از این نشست، بهمن برزگر- محقق و کارشناس حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات- با ارائه اسناد و آماری از برنامه سوم و چهارم توسعه و پروژه‌های شکست خورده دولت در حوزه شبکه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، ادامه داد: ارائه بندها و صفحات بیش از حد در قوانین حوزه ICT علاوه بر ایجاد سردرگمی در اجرای آنها، باعث شده که انتظارات مورد نظرصنف  برآورده نشود.

برزگر با بیان اینکه حتی در برنامه چهارم توسعه نیز قانونگذار، متولی اجرا را مشخص نکرده است‌، گفت: از وزیر جدید ارتباطات و فناوری اطلاعات انتظار داریم که با بهره‌گیری صحیح از بندهای ماده 124 قانون اساسی و تعیین دقیق متولیان اجرا، چالش‌های موجود در برنامه چهارم را به نوعی در برنامه پنجم اصلاح کند.

او با اشاره به این موضوع که متصدیان دولتی هنوز نپذیرفته‌اند که فضای بازی در IT متحول شده است، افزود: استقلال رگولاتوری، رقابتی کردن ارائه خدمات زیرساخت و ارائه تعریف واحد برای آن و تعیین راهبر واحد در تامین زیرساخت‌های اطلاعاتی پیشنهاداتی است که طرح آنها در برنامه پنجم توسعه می‌تواند راهگشا باشد.

فقط انتقاد نکنید

از سوی دیگر، معاون فناوری اطلاعات وزارت ICT که در خلال نشست، ناظر انتقادات و نظرات مطرح شده در خصوص لایحه فناوری اطلاعات و ارتباطات برنامه پنجم توسعه بود، در پاسخ به سوالات صریح اعضای انجمن از جمله شهیندخت خوارزمی مبنی بر اینکه نتیجه برنامه چهارم توسعه در حوزه جامعه اطلاعاتی چه بود؟ گفت: برداشتم از جامعه اطلاعاتی ترجمه و تفسیر این آیه قرآن مجید است که می‌گوید «درباره چیزی که دانشی از آن نداری، دنبال نکن» از این حیث جامعه اطلاعاتی به ما کمک می‌کند در خصوص هرکاری که می‌خواهیم انجام بدهیم اطلاعات بگیریم.

عبدالمجید ریاضی افزود: مطمئنا اگر چنین نشستی در زمان سریع‌تر و پیش از این اتفاق می‌افتاد برنامه پنجم بهتری نوشته می‌شد.

او ادامه داد: برنامه پنجم  علاوه بر اینکه برنامه جامعی است، هدفمند است و برای مقطع خاصی در نظر گرفته نشده است. همچنین در جای جای متن آن گرایش به سمت بخش خصوصی دیده می‌شود.

معاون فناوری اطلاعات وزارت ICT ضمن اشاره به اینکه بخش خصوصی باید اهداف و راه‌حل‌هایش را دقیقا بیان کند، گفت: بدون شک بخش خصوصی در حوزه ICT ده قدم عقب‌تر از دولتی‌هاست، بنابراین می‌تواند به جای خرده‌گیری از وضع موجود، راهکارهایش در زمان مناسب و مقتضی، ارائه دهد.

 سطحی نگری تکرار شد

شهیندخت خوارزمی- عضو هیئت رئیسه انجمن ایرانی مطالعات جامع اطلاعاتی- در ادامه سخنان ریاضی با اشاره به این موضوع که برنامه چهارم توسعه نمی‌تواند ادعا کند در اجرا موفق بوده، گفت: اگر بخواهیم برنامه پنجم را هم به شیوه برنامه چهارم اجرا کنیم از همین حالا نباید منتظر ایجاد تغییرات اساسی حوزه ICT در 5 سال آینده باشیم.

او ایراد یک نقد بی‌رحمانه و علمی را از مهمترین نیازهای لایحه چهارم ارتباطات و فناوری اطلاعات خواند و افزود: حقیقت این است که عملکرد برنامه چهارم بر اساس تحلیل و وسواس علمی تنظیم نشده و به هیچ‌وجه ما نمی‌توانیم ماهیت جهانی بودن ICT را حتی در برنامه پنجم توسعه احساس کنیم.

خوارزمی ادامه داد: متاسفانه بخش ICT لایحه برنامه پنجم توسعه علاوه بر اینکه تکنولوژی محور نیست بلکه به هیچ عنوان دغدغه توسعه محور و جامعه اطلاعاتی را ندارد و این نشان می‌دهد که ما همچنان فناوری اطلاعات را عامل رفع موانع توسعه ملی نمی‌دانیم.

دنبالک ها: مرجع: هفته نامه عصر ارتباط،